— nakłady bezpośrednie,
— nakłady pośrednie i towarzyszące,
— koszty eksploatacji.
Z drugiej jednak strony powinno się stosować kompleksowe metody sporządzania, analizy i oceny planów urbanistycznych, a także planów zabudowy oraz planów rozwoju miast i osiedli, pozwalające na równorzędne traktowanie i stosowanie kryteriów z zakresu wszystkich nauk składających się na pojęcie urbanistyki oraz nauk inżynierskich.
Budownictwo — pojmowane w sensie czysto technicznym — nie może i nie powinno rezygnować z postulatów stawianych przez architekturę, zwłaszcza wobec tego, że nie każde rozwiązanie architektoniczne zmierzające do zapewnienia niezbędnej estetyki prowadzi automatycznie do zwiększenia kosztów. Gdyby nawet w niektórych wypadkach większa estetyka podrażała w nieznacznym stopniu koszt jednostki użytkowej (m3, m’2), nie należałoby z niej rezygnować, zważywszy, że w mieszkaniu lub budynku o określonym standardzie estetycznym re- kuperacja człowieka pracy jest -pełniejsza, co z kolei rzutuje pozytywnie na jego wydajność pracy. Związana z tym korzyść wyrażać się będzie zazwyczaj wielkościami niewymiernymi, niemniej oczywistymi.
KIERUNKI ROZWOJU MYŚLI TECHNICZNEJ W BUDOWNICTWIE ORAZ ICH PODŁOŻE EKONOMICZNE
W ciągu dziejów obserwujemy ciągły rozwój myśli technicznej w budownictwie dokonujący się głównie pod wpływem zmian formy architektonicznej. Im bliżej czasów nowożytnych, tym bardziej dynamiczny jest ten rozwój, a obecnie zarysowuje się już nawet wybitna przewaga myśli technicznej nad formą architektoniczną. Ten nowy kierunek ma swe podłoże ekonomiczne. Przyznanie czynnikom architektonicznym dominującej roli w budownictwie prowadziłoby do zwiększenia kosztów.
Biorąc pod uwagę ograniczoność zasobów gospodarki narodowej i konieczność pełnego zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych i rozwoju gospodarczego, uwzględnia się zatem przede wszystkim czynnik ekonomiczny. Przejawem nowego kierunku rozwoju myśli technicznej jest budownictwo uprzemysłowione. Przez pewien czas bezpośrednia efektywność tego typu budownictwa budziła wątpliwości, dopiero ostatnio, na skutek polepszenia organizacji, stała się widoczna i wymierna. Ogólnie biorąc, można stwierdzić, że nowa technika zaczyna wywierać korzystny wpływ na wyniki ekonomiczne działalności przedsiębiorstwa budowlanego. Koszty obu podstawowych form budownictwa, tj. tradycyjnej i uprzemysłowionej, nie są zbyt zróżnicowane, ale coraz powszechniejsze stosowanie tej drugiej formy wiąże się z tym, że zapewmia ona możność szybszego i lepszego wykonania zadań gospodarki narodowej. Na przykład pilna potrzeba uruchomienia kopalń węgla koksującego w Rybnickim Okręgu Węglowym pociąga za sobą konieczność zbudowania w tym okręgu do 1970 r. sześciu nowych miast, z których każde ma mieć 35—60 tys. mieszkańców. Stosowanie budownictwa tradycyjnego jest w tym wypadku niemożliwe, ze względu na występujący w tym rejonie brak odpowiedniej liczby murarzy oraz odpowiedniej ilości cegły. Budowanie tych miast metodą tradycyjną — nawet gdyby zaradzono wymienionym brakom — byłoby zbyt długotrwałe. Najlepszą realizację wspomnianych zamierzeń zapewnia zastosowanie budownictwa uprzemysłowionego, które pozwala na znaczne skrócenie cyklu inwestycyjnego i budowlanego. Efektywność budownictwa uprzemysłowionego odgrywa niewielką rolę z punktu widzenia bezpośredniego rachunku ekonomicznego, jednakże z punktu widzenia rachunku pośredniego ma duże znaczenie. Przyspieszenie momentu rozpoczęcia eksploatacji kopalń węgla koksującego równoznaczne jest z przyspieszeniem terminu wstrzymania importu tego paliwa oraz terminu podjęcia jego eks- sportu. Ujemne albo niezadowalające wyniki ekonomiczne występujące w rachunku bezpośrednim budownictwa mieszkaniowego związanego z podstawowymi inwestycjami w Rybnickim Okręgu Węglowym zostaną w ten sposób zrekompensowane z nadwyżką w rachunku pośrednim, w którym dokonane zostanie przeliczenie dewiz zaoszczędzonych (w wyniku wstrzymania importu) lub uzyskanych (na skutek eksportu) po stosunkowo niskim koszcie. Przyspieszenie uruchomienia kopalń uzależnione jest od przyspieszenia budowy mieszkań dla przyszłych załóg kopalń.
Ogólnie biorąc, stwierdzamy istnienie tendencji do obniżenia kosztu jednostki użytkowej mieszkania czy budynku fabrycznego. Tendencja ta — w zasadzie słuszna — nie powinna jednak pozostawać w sprzeczności z zasadą postępu społecznego i kulturalnego oraz szeroko rozumianej higieny. Do obniżki kosztów można dojść przez lepszą organizację pracy, przez skrócenie cyklu budowy, przez typizację i stosowanie w większym zakresie elementów znormalizowanych. Natomiast obniżka kosztów nie powinna być osiągana drogą obniżenia standardu, np. drogą budowania kuchni zbyt ciasnych, do których nie można wstawić ani szafy, ani pralki lub innych niezbędnych sprzętów gospodarstwa domowego. .
Problemu ekonomiki budownictwa nie należy prymitywizo- wać. Niewskazane byłoby zatem pójście po linii najmniejszego oporu, po linii budowania coraz mniejszych jednostek mieszkaniowych, natomiast pożądane jest wprowadzanie lepszych rozwiązań przestrzennych i organizacyjnych.
Leave a reply