Pracownicy państwowego nadzoru budowlanego mają prawo:

– a) wstępu na budowę,

– b) wstępu na teren zakładów pracy i instytucji oraz do obiektów budowlanych położonych na tym terenie,

– c) wstępu do innych obiektów budowlanych,

– d) przeprowadzania kontroli robót budowlanych lub rozbiórkowych oraz kontroli utrzymania obiektów budowlanych w należytym stanie technicznym (dotyczy to obiektów wymienionych w punktach a, b, c),

– e) wstępu do mieszkań i przeprowadzania w nich kontroli w zakresie wykonania robót budowlanych,

– 1 Projekt budowlany obejmuje projekt wstępny (stanowiący część budowlaną projektu inwestycji) oraz projekt podstawowy lub tylko projekt podstawowy.

– 2 „Uprawnienia budowlane” są to zaświadczenia wydane przez właściwy organ potwierdzające posiadanie kwalifikacji fachowych dla wykonywania funkcji technicznych projektanta, kierownika budowy, kierownika robót, majstra budowlanego oraz inspektora nadzoru inwestorskiego.

– f) wstępu do obiektów budowlanych pozostających pod zarządem państw obcych.

– Kontrola powinna być przeprowadzona w następujący sposób:

– a) na budowach — w obecności kierownika budowy lub robót albo jego zastępców

– b) w zakładach pracy — w obecności kierownika zakładu pracy, jego zastępcy albo wyznaczonego pracownika

– c) w lokalach mieszkalnych — w obecności pełnoletniego domownika i przedstawiciela administracji lub zarządu budynków

– d) w przedstawicielstwach dyplomatycznych i konsularnych państw obcych — za zgodą kierowników tych przedstawicielstw i w ich obecności.

– Pracownicy państwowego nadzoru budowlanego mają obowiązek

– a) wstrzymania robót budowlanych lub rozbiórkowych wtedy, gdy są one wykonywane bez wymaganego zezwolenia albo w sposób grożący wystąpieniem niebezpieczeństwa dla ludzi czy mienia lub powstaniem ciężkich strat w gospodarce narodowej, jak również wtedy, gdy budowa czy rozbiórka obiektu budowlanego odbiega w sposób istotny od projektu bądź warunków określonych w zezwoleniu

– b) wydania nakazu przymusowej rozbiórki obiektu budowlanego będącego w budowie lub budowanego bez zezwolenia bądź niezgodnie z istotnymi warunkami zezwolenia.

Spośród wymienionych pięciu rodzajów nadzoru największą rolę odgrywa państwowy nadzór budowlany obejmujący cały proces budowlany, począwszy od zatwierdzenia projektu, zezwolenia na zabudowę i budowę, dokonania kontroli tech- nicżnej wykonawstwa, a skończywszy na wydaniu zezwolenia na użytkowanie wybudowanego obiektu budowlanego. Uprawnienia tego nadzoru sięgają tak daleko, że w wypadkach przewidzianych w prawie budowlanym jego organy mogą nakazać nawet rozbiórkę budowanego lub całkowicie wybudowanego obiektu budowlanego.