Strukturą kosztów nazywamy procentowy udział poszczególnych elementów kosztów w całości kosztów własnych produkcji. Struktura kosztów jest podstawowym wskaźnikiem charakteryzującym koszty własne przedsiębiorstwa, a w szczególności — ich kształtowanie się w czasie i w przestrzeni. Zmienia się ona pod wpływem postępu technicznego i organi- 3 — Ekonomika budownictwa
– 34 Tecfintka, organizacja i planowanie w budoumicttoie zacyjnego. Obserwując tę strukturę można ustalić, czy nowa technika wprowadzona do produkcji przyniosła pożądane i w odpowiednim kierunku idące efekty ekonomiczne.
Struktura kosztów własnych pozwala na śledzenie rozwoju układu kosztów:
– a) w czasie, przy czym może chodzić o koszty dotyczące poszczególnego obiektu, placu budowy, kierownictwa grupy robót, odcinka montażowego, przedsiębiorstwa, regionu oraz typu i formy budownictwa
– b) w przestrzeni, co polega na porównaniu kształtowania się kosztów między poszczególnymi jednostkami organizacyjnymi (chodzi tu o rodzaje jednostek wymienione w punkcie a).
W tablicy 5 przedstawiono kształtowanie się struktury kosztów w budownictwie tradycyjnym i uprzemysłowionym. Podane liczby odnoszą się wprawdzie do 1958 r., są zatem nieaktualne, jednakże świadczą o tym, jak zmieniła się struktura kosz- tów wskutek przejścia na budownictwo uprzemysłowione. Analiza tych liczb pozwala określić zależność między rozwojem techniki w budownictwie i wzajemnym stosunkiem poszczególnych elementów kosztów.
Z tablicy 5 wynika, że w zakresie kosztów występują znaczne różnice między budownictwem tradycyjnym i uprzemysłowionym, mianowicie w budownictwie uprzemysłowionym:
– 1) koszty zużycia materiałowego są wyższe,
– 2) koszty zakupu są niewspółmiernie wyższe,
– 3) udział kosztów robocizny bezpośredniej jest mniejszy,
– 4) koszty sprzętu są wyższe (lecz ulegają skompensowaniu przez obniżenie kosztów robocizny),
– 5) udział kosztów transportu na budowńe jest większy, co jednak nie może być uważane za cechę typową, bowiem wynika ze specyficznych warunków terenowych występujących na danej budowie.
Obniżkę kosztów robocizny bezpośredniej i wzrost kosztów sprzętu należy uznać za zjawisko prawidłowe, ponieważ budownictwo uprzemysłowione wymaga większego zmechanizowania robót, w związku z czym wielkość nakładów na pracę żywą powinna ulec zmniejszeniu, co najmniej w takim stopniu, w jakim wzrasta udział nakładów na pracę sprzętu.
Wysokość kosztów ogólnych jest sprawą dyskusyjną, ponieważ zależy od klucza stosowanego przy dokonywaniu narzutów. Zagadnienie to zostanie omówione w dalszych rozdziałach niniejszej książki.
Ogólnie biorąc można stwierdzić, że w budownictwie uprzemysłowionym można uzyskać coraz lepsze wyniki ekonomiczne.
Leave a reply