Otwory

Przez otwory w przegrodach rozumie się na ogól całość drzwi i okien, a więc zarówno sam otwór, jak też znajdujące się w nim elementy ruchome lub stale. W istocie chodzi więc tutaj również o przegrody ruchome lub stale, pozwalające na przecho- dzenie ludzi, przemieszczanie rzeczy, przenikanie promieni świetlnych, fal dźwiękowych itd. Ponieważ była już mowa o konstrukcyjnym wykonywaniu otworów w przegrodach, pozostaje nam omówienie samych elementów wypełniających,

W rysunku 54 podane jest nazewnictwo poszczególnych części okien. Przedstawiono na nim drewniane okno najprostszego typu, czyli tzw. okno polskie (ościeżnicowe) ze skrzydłami wewnętrznymi (letnimi) otwieranymi do wewnątrz i skrzydłami zewnętrznymi otwieranymi na zewnątrz. Podwójne szklenie okien jest w Polsce koniecznością ze względów klimatycznych, gdyż straty ciepła przy pojedynczym szkleniu byłyby niedopuszczalnie duże. Obecnie najczęściej stosowane jest okno zespolone („szwedzkie”), w którym skrzydła zewnętrzne i wewnętrzne otwierają się wspólnie, a tylko do czyszczenia mogą być rozchylane po odkręceniu łączących je śrub.

Skrzydła okienne mogą się obracać wokół osi pionowej lub poziomej (okna uchylne). Rzadko spotykane są u nas poziome lub pionowe okna przesuwne. Okna metalowe, tzn. w oprawie z elementów metalowych, są na razie w Polsce stosowane w niewielkim zakresie, a prawie nigdy w budownictwie mieszkaniowym. Wynika to przede wszystkim z ich wyższej ceny. Istotne jest także to, że gospodarka nasza dysponuje niewielką ilością aluminium, które jest najprzydatniejszym materiałem do oprawy okien metalowych.

Ze względu na konieczność należytego oświetlenia pomieszczeń wielkość okien powinna stać w określonej proporcji do wielkości i kształtu oświetlanej przestrzeni. Powierzchnia okien powinna stanowić co najmniej Vio część powierzchni podłogi, przy czym głębokość pomieszczenia nie powinna przekraczać jego dwukrotnej szerokości.

Na rysunku 55 przedstawione zostały niektóre rodzaje drzwi. Drzwi jednoskrzydłowe dzielą się — w zależności od kierunku otwierania — na prawe (klamka lub uchwyt po prawej stronie otwierającego) i lewe. Drzwi otwierane tak, że mogą być uchylone w obydwie strony ościeżnicy, nazywają się wahadłowymi (powszechnie stosowane tam, gdzie jest silny ruch dwukierunkowy, np. między salą restauracyjną a kredensem kelnerskim).