Urabialność zaprawy

Przy doborze kruszywa o jednakowym uziarnieniu, lecz większej frakcji, można uzyskać punktowe sklejenie ziaren otoczonych płaszczem spoiwa, przez co powstaje zaprawa jamista o małym ciężarze objętościowym, służąca do wytwarzania betonów tzw. jednofrakcyjnych lub „jamistych”.

Biorąc pod uwagę wielkość ziaren można podzielić kruszywa w następujący sposób: pył do 0,125 mm, piasek 0,125— 2 mm, po dżwirek . . 2— 4 mm, żwir (drobny i średni) 4—20 mm, żwir gruby i bardzo gruby 20—80 mm.

Tak zwana „urabialność” zapraw zależy od ilości dodawanej do nich wody. Mieszanie zapraw odbywa się ręcznie lub w mechanicznych mieszarkach rozmaitego systemu i rozmaitej pojemności. Mieszarki mają budowę bębnową o różnym nachyleniu osi bębna. Odróżnia się mieszarki wolnospadowe i przymusowe.

Kruszywem stosowanym do zapraw wapiennych jest wyłącznie piasek, przy czym wzajemny stosunek spoiwa i wypełniacza określa się objętościowo, np. w zaprawie wapiennej 1:4 (czyli chudej) na 1 część objętościową wapna przypadają cztery części piasku. Zaprawa ta używana jest do murów fundamentowych, natomiast najtłustsza zaprawa 1:1 — do wykonywania gładzi na tynkach. Piasek „ostry” (kopany) nadaje się lepiej do zapraw od miałkiego piasku czerpanego z rzek.

Szeroko rozpowszechnione jest używanie zapraw wapienno- -cementowych i cementowo-wapiennych, które mają większą wytrzymałość niż czysto wapienne i większą odporność na wilgoć. W zaprawie cementowo-wapiennej 1:2:10 na 1 część objętościową cementu przypadają 2 części wapna i 10 części piasku.