Zakres typizacji

Metoda typizacji jest następująca: spośród wielu istniejących obiektów wybiera się jeden lub kilka takich, które odznaczają się korzystnym układem techniczno-ekonomicznym, uznając je za typowe lub wzorcowe dla danego rodzaju lub grupy.

Znana jest również inna metoda, polegająca na wybraniu najkorzystniejszych cech szeregu dotychczas budowanych obiektów lub elementów i ustaleniu charakterystyki nowego typu obiektu łączącego w sobie te cechy.

W budownictwie przedmiotem typizacji powinien być nie tyle budynek, ile zestaw elementów uniwersalnych, produkowanych przemysłowo (na skład). Zestaw ten powinien być opracowany tak, by z jego elementów można było konstruować budynki o kształcie i rozmiarach dostosowanych do potrzeb.

Zakres typizacji powinien być społecznie uzasadniony, a więc oparty na kompleksowym rachunku ekonomicznym. Rachunek ten powinien uwzględniać zarówno korzyści płynące ze stosowania długich serii produkcji, jak i straty wynikające z jej technicznego zacofania.

Typizacja w budownictwie — podobnie jak i w produkcji przemysłowej — nie jest celem samym w sobie, lecz przyczynia się do racjonalizacji i uporządkowania rozwiązań technicznych (z uwzględnieniem postępu technicznego), a w końcowym efekcie — do uzyskania określonych celów ekonomicznych, czyli do obniżenia kosztów budowy i eksploatacji obiektu budowlanego.

Efekt techniczny osiągnięty przez typizację należy zatem uważać za środek do uzyskania określonych celów ekonomicznych. Obok bezpośrednich, wymiernych efektów ekonomicznych istnieją również pośrednie efekty typizacji. Zaliczamy do nich zwłaszcza możność wprowadzenia specjalizacji produkcji oraz przejścia na doskonalsze, a jednocześnie prostsze formy organizacji produkcji w budownictwie {aż do współpracy w skali międzynarodowej włącznie). Pośrednie efekty ekonomiczne typizacji ujmujemy w analizie typu opisowego.

Korzyści ekonomiczne wynikające ze standaryzacji, normalizacji i typizacji

Sens normalizacji i typizacji polegającej na dokonywaniu wyboru określonych elementów, wyrobów czy obiektów spośród możliwych do wyprodukowania jest zatem wyraźnie ekonomiczny, Dlatego też wybór powinien być dokonany tak, by znormalizowane lub stypizowane elementy odpowiadały istotnym potrzebom ich użytkowników.

Powszechność stosowania elementów lub przedmiotów znormalizowanych lub stypizowanych umożliwia lub ułatwia ich wymianę. Z normalizacją i typizacją związane jest ściśle pojęcie standaryzacji, polegającej na produkowaniu znormalizowanych i stypizowanych wyrobów o określonej jakości.

Korzyści ekonomiczne wynikające ze standaryzacji, normalizacji i typizacji wiążą się z możnością ograniczania liczby produkowanych typów dóbr, co z kolei pozwala na wytwarzanie każdego z nich w większej ilości, a tym samym — na pełniejsze wykorzystanie zdolności produkcyjnej przedsiębiorstw.

Dzięki standaryzacji, normalizacji i typizacji można wprowadzić masową i wielkoseryjną produkcję nie tylko danego dobra, lecz także wszystkich surowców, urządzeń, maszyn i półfabrykatów potrzebnych w danej gałęzi. Tym samym zmniejsza się koszty bezpośrednie, czyli te, które występują w danej gałęzi produkcji, oraz koszty pośrednie, czyli te, które występują we wszystkich gałęziach pomocniczych. W wypadku dóbr trwałych standaryzacja — podobnie jak normalizacja — ułatwia naprawę i wymianę części, przedłużając tym samym czas użytkowania tych dóbr.

Przez normalizację, standaryzację i typizację osiąga się selekcję dóbr i ich rodzajów. Dobra droższe lub gorzej zaspokajające daną potrzebę zostają wyeliminowane z produkcji. W wyniku tego procesu następuje standaryzacja tak produkcji, jak konsumpcji lub użytkowania. Impulsy standaryzacyjne i normalizacyjne mogą zatem wychodzić zarówno od odbiorcy, jak i od producenta.