Za ważną cechę fizyczną materiałów należy uznać także ich rozszerzalność termiczną, mierzoną współczynnikiem liniowej rozszerzalności o, który określa przyrost długości materiału przy wzroście temperatury o 1°.
O niektórych właściwościach mechanicznych mówiliśmy już wielokrotnie. Najważniejszą z nich jest wytrzymałość poszczególnych materiałów na rozmaite rodzaje naprężeń. Podstawowe wskaźniki wytrzymałości wymienimy tutaj jeszcze raz:
– R, — wytrzymałość na ściskanie,
– Rr — wytrzymałość na rozciąganie,
– Rt — wytrzymałość na ścinanie.
Wszystkie te wskaźniki wyrażone są w kg/cm2. Przedmiotem badań jest również wytrzymałość na skręcanie, sprężystość materiału, jego twardość, ścieralność i wytrzymałość na uderzenia.
Pojęcie sprężystości jest nam również znane. Jest to zdolność powrotu materiału do swojej poprzedniej postaci po ustaniu przyczyny powodującej odkształcenie.
Twardością nazywamy odporność powierzchni materiału na uszkodzenia powstające wskutek wgniatania i rysowania innymi materiałami. Stopień twardości mierzymy skalą Mohsa.
Wreszcie ścieralnością nazywamy utratę wysokości warstwy materiału podlegającego ścieraniu przez inny materiał. Stopień ścieralności mierzymy za pomocą badań na tarczy Bdhmego. Małej ścieralności wymaga się zwłaszcza od okładzin podłogowych.
Odporności na uderzenia wymagamy od materiałów narażonych na uderzenia przez spadające przedmioty. Badanie polega na opuszczaniu na badaną próbkę ciężarów o określonej wadze i z określonej wysokości.
Obok właściwości fizycznych i mechanicznych pewną rolę mogą odgrywać również właściwości chemiczne. Badania tych właściwości mogą dotyczyć zachowania się powłok naturalnych i sztucznych pod wpływem atmosfery zanieczyszczonej wyziewami przemysłowymi, korozji itd.
Metody badań laboratoryjnych powinny być — w miarę możności — dostosowane do wymagań stawianych materiałom w praktyce. Jest to szczególnie trudne do osiągnięcia w wypadku badania procesów długotrwałych (np. tzw. „zmęczenia” materiałów) czy też określania trwałości materiału.
Wydawanie orzeczeń o właściwościach materiałów oraz ich przydatności do praktycznego zastosowania jest aktem o dużym stopniu odpowiedzialności. Zajmują się tym specjalne zakłady i instytuty, które odpowiadają za bezstronność i rzetelność wydawanych orzeczeń. Laboratoria te są państwowe nawet w krajach kapitalistycznych, gdzie chodzi o możliwie największe uniezależnienie ich działalności od komercyjnych interesów przemysłu budowlanego. Wyniki badań są podstawą do wydawania norm i przepisów budowlanych. W Polsce normy o ważności ogólnej wydaje Polski Komitet Normalizacyjny. Przepisy o zasięgu ograniczonym wydawane są przez właściwe resorty.
Leave a reply