Zaprawy, betony ciężkie i lekkie

Dotychczas mówiliśmy o kamieniach naturalnych stosowanych bądź bezpośrednio jako materiał budowlany w postaci budulca, bądź jako surowiec do wytwarzania spoiw. Spoiwa z kolei stosuje się w budownictwie do przygotowywania zapraw. Składnikami zapraw są: spoiwo, woda i wypełniacz (rzadziej spoiwo i woda).

Przeznaczenie zapraw jest wielorakie. Mogą one służyć do spajania poszczególnych elementów, z których wznoszone są ściany budowli. Nazywamy je wówczas zaprawami do murów i wypełniamy nimi poziome i pionowe spoiny pomiędzy blokami kamiennymi, cegłami i innymi elementami, z których wznoszone są mury zewnętrzne i wewnętrzne.

Zaprawami można pokrywać lica surowych murów, przy czym chodzi o to, by: 1) nadać im estetyczny wygląd, 2) uodpornić je na uszkodzenia, 3) wytworzyć we wnętrzach użytkowych właściwe warunki klimatyczne, czyli wpłynąć na tzw. mikroklimat. W tych wypadkach mówimy, że zaprawa służy do „wyprawienia” ścian i nazywamy ją też „wyprawą” albo „tynkiem” ściennym czy elewacyjnym.

Z zaprawy można także formować całość nośnych elementów budowli, np. słupy, belki i całe ściany. W tym celu zaprawę wlewa się w stanie płynnym lub plastycznym między ściany formy, czyli między tak zwane „deskowanie” lub „szalowanie”, które usuwane jest wtedy, gdy zaprawa stwardnieje i nabiera odpowiedniej wytrzymałości. Ten ostatni sposób stosowania zapraw w budownictwie nabrał szerokiego znaczenia po wynalezieniu betonu.