Belkę zamocowaną tylko na jednym końcu nazywamy belką wspornikową lub wspornikiem. Charakterystycznym przykładem takiej belki w budownictwie są dźwigary pod płytami balkonowymi i wykuszami.

Ekonomista zajmujący się zagadnieniami związanymi z budownictwem powinien rozporządzać nie tylko wiedzą ekonomiczną, lecz także zasobem wiadomości z dziedziny techniki i technologii budownictwa. Zakres tego zasobu wiadomości musi być dostosowany zarówno do wymagań wynikających z zadań danej jednostki w procesie budowlanym {np. projektowanie, wykonawstwo, służba inwestycyjna, administracja budowlana), jak też z jej hierarchicznego ustawienia (np. kierownictwo budowy, przedsiębiorstwo, zjednoczenie, władza centralna). Rozpiętość wymagań jest tak wielka, że ujęcie całości potrzebnego materiału w krótkiej formie podręcznikowej byłoby niemożliwe. Z konieczności więc wybór zagadnień omawianych w niniejszej książce został ograniczony do niezbędnego minimum, do wiadomości podstawowych, którymi powinien dysponować ekonomista specjalizujący się w dziedzinie budownictwa (bez względu na zajmowane stanowisko i rodzaj jednostki, w której pracuje).

Stosując różne składniki można uzyskać cementy o różnorodnych właściwościach. Na przykład cement hutniczy wytwarzany przy dodatku żużla granulowanego jest bardziej odporny na agresywne działanie chemiczne środowiska (np. wody morskiej).

Spróbujemy teraz zastosować te wiadomości do przykładu dotyczącego belki prostej, obciążonej siłą skupioną P (rysunek 23a). Długość belki wynosi 1, a wielkość siły skupionej — P. Siła P umieszczona jest w punkcie znajdującym się w odległości a od podpory A i b od podpory B.

W oparciu o dane z artykułu T, Pałasze wskiego—Kierunki uprzemyslowienia budotwiicttca w &widle rachunku kosztówt w pracy Problemy budoumictwa uprzemysłowionego, Warszawa 1964, s.533

Aparatami gazowymi są przede wszystkim kuchenki gazowe dwu lub więcej płomienne (ewentualnie z piekarnikiem) oraz piecyki kąpielowe do ogrzewania przepływającej wody. Piecyki „wieloczerpalne” pozwalają na zasilanie kilku miejsc poboru ciepłej wody i zapalają się automatycznie po rozkręceniu zaworu czerpalnego. Montowanie aparatów gazowych w pokojach mieszkalnych i sypialnych jest zakazane. Większe palniki gazowe muszą posiadać odprowadzenie do przewodów dymowych, a pomieszczenia, w których są zmontowane, muszą posiadać kubaturę wynoszącą co najmniej 8 m3 i wentylację grawitacyjną.

Najstarszą metodą formowania cegieł jest metoda mokra, oparta na pracy ręcznej. Polega ona na tym, że surowiec w stanie silnie nawodnionym, a więc plastycznym, wgniata się ręcznie w drewniane formy. Proces ten nazywa się strychowaniem. Maszynowe formowanie cegły metodą mokrą odbywa się na prasach pasmowych, w których plastyczny surowiec przeciskany jest za pomocą ślimacznicy przez ustniki nadające pasmu gliny odpowiedni kształt. Wypływające z ustnika pasmo jest następnie krojone na kawałki odpowiadające grubości cegły.

W praktyce często nasuwa się możliwość wyboru pomiędzy posadowieniem płaskim i głębokim. Decyzja zależy od względów technicznych i ekonomicznych. Palowanie jest niezbędne wtedy, gdy wierzchnia warstwa gruntu nie nadaje się do celów budowlanych (np, jeżeli jest to grunt torfiasty czy nasyp).

Wyszczególnienie Materiały Koszty zakupu Robocizna bezpośre dnia Sprzęt Trans port Koszty ogólne Razem w zł za m

Struktura organizacyjna przedsiębiorstw budowlanych jest w zasadniczych zarysach jednolita. Jednolitość ta dotyczy jednak tylko niektórych elementów, takich jak zarząd produkcji pomocniczej, natomiast inne struktury organizacyjne muszą być dostosowane do specyfiki przedsiębiorstwa. Nie można stworzyć uniwersalnej struktury organizacyjnej, bowiem na charakter tej struktury wpływają właściwości realizowanego procesu produkcyjnego, stopień jego uprzemysłowienia i mechanizacji oraz stopień wykonywania we własnym zakresie prefabrykatów wielkowymiarowych (a w szczególności elementów wielkopłytowych) na poszczególnych placach budowy. Wreszcie charakter specjalizacji danego przedsiębiorstwa budowlano-montażowego wpływa również w pewnym stopniu na odmienność organizacyjną produkcji. Stosunkowo największy wpływ na strukturę wywiera wielkość przedsiębiorstwa oraz to, czy jest ono przedsiębiorstwem jedno- czy 'wielobranżowym.

Pozostaje więc bądź objąć zakresem technologii materiałów budowlanych materiały i elementy dostarczane na plac budowy (oczywiście z wyjątkiem urządzeń produkcyjnych montowanych np. w budowanej hali fabrycznej), bądź też świadomie ograniczyć ten zakres do tradycyjnego pojęcia surowców i materiałów, które dopiero na placu budowy uzyskują swój właściwy stopień gotowości użytkowej. Wydaje się, że to drugie stanowisko byłoby równoznaczne z pomijaniem przemian zachodzących w technice budowlanej. Do czasu ostatecznego ukształtowania się poglądów na tę sprawę przyjęte zostanie niewątpliwie kompromisowe wyjście, mianowicie obok materiałów budowlanych technologia będzie obejmowała również gotowe elementy.

Przykład kładki złożonej z desek poucza nas, że najbardziej aktywne pod względem tworzenia wskaźnika wytrzymałości są te części materialne przekroju, które są najbardziej odległe od osi obojętnej. Dlatego też dźwigary drewniane, stalowe i betonowe kształtuje się często tak, aby największa masa materiału była skoncentrowana możliwie daleko od osi. Klasycznym przykładem takiego rozwiązania jest walcowany dźwigar „korytkowy” „dwuteowy” (rysunek 32e i g). Składa się on z tzw. górnej i dolnej półki, które są elementami statycznie najbardziej czynnymi, i z „środnika”, którego główną funkcją jest wzajemne powiązanie półek. Dlatego też w celu zaoszczędzenia stali dąży się do walcowania dźwigarów o możliwie cienkich środnikach.

Pierwsze dzieła budownictwa powstały w wyniku dążenia człowieka do samoobrony przed wpływami przyrody nieożywionej i żywej. Były to prymitywne schrony układane z kamieni lub drążone w ziemi, często przy wykorzystaniu naturalnych pieczar i nierówności terenu. Potem jednak człowiek nauczył się posługiwać narzędziami i budowle stawały się bardziej kunsztowne. Zwiększyła się różnorodność materiałów używanych do ich wznoszenia. Powstawały fosy ochronne i wały ziemne, kamieniom nadawano właściwy kształt przez obciosy- wanie, zaczęto stosować drewno jako materiał budowlany, a plecionkę z włókien roślinnych i żerdzi używano na osłony i ogrodzenia. Budowniczymi tych prymitywnych budowli byli ich przyszli użytkownicy.