W budownictwie, podobnie jak w każdej innej działalności produkcyjnej, spotykamy się z całym zespołem planów. Sporządzenie tych planów poprzedzone jest programowaniem. Między programowaniem a planowaniem lub między programem a planem istnieje zasadnicza różnica.

Z nasiąkliwością łączy się z kolei cecha mrozoodporności, gdyż materiały o większej nasiąkliwości są bardziej narażone na uszkodzenia wskutek zamarzania. Wynika to stąd, że — jak wiadomo — przy zamarzaniu objętość wody ulega zwiększeniu. Zatem woda marznąca w porach materiału działa rozsadzająco, wywołując kruszenie i odpryskiwanie materiału.

Chcąc zapewnić równowagę układu bez względu na kierunki działających sił, możemy belkę zamocować tak, jak to zostało przedstawione na rysunku 18a, czyli zastosować podparcie przegubowe. Reakcja podporowa będzie miała kierunek skośny, niezależny od układu sił działających na belkę. Oczywiście, jeżeli na belkę działać będą wyłącznie siły pionowe, to wówczas i reakcja podporowa będzie pionowa. Skośną reakcję podporową można podzielić na siły składowe: pionową V i poziomą H. Będziemy zatem mieli do czynienia z dwiema niewiadomymi siłami lub wielkościami podporowymi. Mówimy też, że w podporze przegubowej występują dwa „warunki podporowe”. Nie występuje natomiast jako niewiadoma moment statyczny, gdyż podpora przegubowa pozwala na swobodny obrót.

Urządzenia ogrzewcze i wentylacyjne mają na celu utrzymanie w pomieszczeniach mikroklimatu właściwego dla pobytu ludzi i ewentualnie dla przechowywania rzeczy (np. w muzeach). Elementami składającymi się na mikroklimat są: temperatura, należyty skład powietrza (właściwa zawartość tlenu i wilgoci, brak szkodliwych domieszek, zwłaszcza nadmiaru tlenku węgla), niewystępowanie nadmiernych prądów powietrznych (przeciągów) itp.

Technika, organizacja i planowanie w budownictwie lonych resztek węgla, a zwłaszcza do popiołu, który zawiera sole siarkowe powodujące pęcznienie i rozsadzanie betonu. Kruszywem do betonu niezbrojonego bywa czasem również tłuczeń ceglany.

W przeciwieństwie do dachówki ceramiczne rury drenarskie („sączki”) powinny mieć dużą porowatość. Klinkier budowlany produkuje się w wymiarach cegły lub też w formie płytek okładzinowych i tzw. szpaltówki. Typem pośrednim pomiędzy spiekanym klinkierem a zwykłą cegłą jest twardo wypalana „wiśniówka” i lekko spiekana „zendrówka”.

Istota budownictwa uprzemysłowionego polega na upodobnieniu produkcji budowlanej do przemysłowej przez zastosowanie montażu wielkowymiarowych elementów i sekcji budynków. Celem tak rozumianego budownictwa uprzemysłowionego jest:

Punktem wyjścia jest tutaj dążność do obniżenia kosztów danej inwestycji przez wykorzystanie istniejącego uzbrojenia terenu. Przyjęcie danej lokalizacji szczegółowej może czasem być równoznaczne z koniecznością dokonania wyburzeń i dostarczenia mieszkań zastępczych. Należy wówczas przeprowadzić analizę ekonomiczną lokalizacji i rozważyć możliwość jej zmiany.

Wewnętrzne przewody centralnego ogrzewania dzieli się na pionowe i poziome, przy czym ze względu na cyrkulacyjny charakter sieci przewody pionowe prowadzone są podwójnie (dla zasilania i powrotu). Można również stosować system „jed- norurowy”. Czynnik grzejny przechodzi wówczas przez grzejniki łączone ze sobą „szeregowo”. Wadą tego systemu, pozwalającego na zmniejszenie zespołu zastosowanych przewodów, jest niemożność indywidualnego regulowania temperatury poszczególnych grzejników.

Produkcja cegły pełnej, która jest klasyczną postacią tego materiału budowlanego, ustępuje coraz bardziej rozszerzającej się produkcji wyrobów drążonych, ceramicznych. Od dawna znana jest cegła dziurawka, czyli cegła z otworami podłużnymi i poprzecznymi (bywa ona często dwu-, a nawet czterokrotnie większa od cegły normalnej). Nowszą formą cegły drążonej jest tzw. sitówka i kratówka.

Przez efektywność ekonomiczną postępu technicznego rozumiemy korzyści ekonomiczne osiągane w wyniku stosowania postępu technicznego. Efektywność postępu technicznego związana jest z wyborem odpowiednich rozwiązań technicznych, co z kolei zależy od celu, który chcemy osiągnąć przez wprowadzenie tych rozwiązań. Z określeniem celu łączy się problem, czy wybór powinien być dokonywany z punktu widzenia określonego przedsiębiorstwa (a więc w skali rachunku mikroekonomicznego), czy też z punktu widzenia gospodarki narodowej (a więc w skali rachunku makroekonomicznego), czy też przy uwzględnieniu obu tych punktów widzenia.

Taki podział zadań pomiędzy dwóch uczestników procesu produkcji budowlanej istniał przez wiele wieków aż do czasu, kiedy dalszy wzrost wymagań użytkowych stawianych budowlom, a także postęp w technice wykonywania robót, uniemożliwił już budowanie według obrazu istniejącego tylko w umyśle budowniczego. Powstała konieczność przygotowywania budowy za pomocą rysunków. Były to wpierw tylko plany pokazujące obrys budynku, jego wymiary i położenie w stosunku do otoczenia. Później doszły do tego inne rysunki: rzuty frontowe i boczne, przekroje, szczegóły architektoniczne i konstrukcyjne, a wreszcie i rysunki poglądowe, przeznaczone dla klienta, który nie umiał czytać rysunków technicznych. Ręka budowniczego, przyzwyczajona do ciężkiej pracy fizycznej, okazała się zbyt ciężka do wykonywania finezyjnych rysunków i stopniowo projektowanie stawało się zawodem samodzielnym, wykonywanym przez ludzi specjalnie do tej pracy uzdolnionych. Oddzielenie projektowania architektonicznego — uznanego za jedną z gałęzi sztuki — od fizycznej pracy budowniczego, który pozostał rzemieślnikiem, było zgodne z tendencjami epoki odrodzenia.

Inaczej przedstawia się sytuacja w budownictwie przemysłowym. Na przykład w wypadku budowy kombinatu petrochemicznego w Płocku nie sposób wyobrazić sobie, aby poszczególne rodzaje robót, począwszy od budowy dróg na terenie zakładów, bocznic kolejowych, budynków administracyjnych, aż po różnorodne, skomplikowane i różniące się konstrukcyjnie obiekty przemysłowe, miało wykonać jedno wielobranżowe przedsiębiorstwo budowlano-montażowe. Toteż przy budowie kombinatu występowała większa liczba przedsiębiorstw specjalistycznych współdziałających w ramach systemu wykonawstwa generalnego.