W elementach konstrukcyjnych budowli występują jednak również siły wewnętrzne. Mamy zatem do czynienia z wewnętrznymi naprężeniami materiałów, wywołanymi działaniem sił i momentów zewnętrznych. Naprężenia te mogą doprowadzić do powstawania odkształceń, a nawet zniszczeń. Tymi zagadnieniami zajmuje się oddzielna Tiauka o wytrzymałości materiałów.

Inspektor nadzoru inwestorskiego jest przedstawicielem inwestora na budowie określonego obiektu. Inspektor tego nadzoru powinien być wysoko wykwalifikowanym, doświadczonym fachowcem oraz mieć uprawnienia budowlane.

Belka wspornikowa może również występować jako przedłużenie belki dwustronnie podpartej. Może to być przedłużenie jedno- lub dwustronne. W tym ostatnim wypadku mówimy o belce dwuwspornikowej (rysunek 27). Belki z jedno- lub dwustronnym przedłużeniem wspornikowym są formą od dawna znaną i szeroko stosowaną, zwłaszcza w budownictwie drewnianym. W kilkupiętrowych budynkach drewnianych stosowano już w średniowieczu charakterystyczne wysuwanie górnych kondygnacji ponad dolne, przy czym polegało to na tworzeniu wysuniętych wspornikowo wykuszy lub na wysuwaniu kondygnacji na długości całego domu (rysunek 27a). Pozwalało to na uzyskiwanie zwiększonych powierzchni górnych pięter przy zachowaniu właściwej szerokości ulicy, a także dawało korzyści konstrukcyjne, z których dzisiaj korzysta się szeroko w konstrukcjach stalowych i żelbetowych.

Omawiając zagadnienie statyki budowli i wytrzymałości materiałów budowlanych dążymy do wyjaśnienia sposobu działania sił i momentów w konstrukcjach budowlanych. Podane w niniejszym rozdziale przykłady rachunkowego i graficznego rozwiązywania prostych zadań statycznych stanowią materiał uzupełniający. Dla ich zrozumienia wystarczą wiadomości z zakresu fizyki i matematyki wyniesione ze szkoły średniej. Umiejętność rozwiązywania tego rodzaju zadań nie stanowi integralnej części wiedzy potrzebnej ekonomiście budownictwa, natomiast czytelnikowi bliżej zainteresowanemu techniczną stroną budownictwa pozwoli na lepsze zrozumienie sposobu myślenia technika rozpatrującego problemy z dziedziny statyki budowli. Należy jednak podkreślić, że przepracowanie przykładów nie zapewnia możności samodzielnego obliczania elementów konstrukcyjnych. '

Nadzór autorski projektanta, do niedawna fakultatywny, jest obecnie obowiązkowy. Konieczność nadzoru ze strony autora projektu wyłoniła się z praktyki. Wielu bowiem projektantów opracowywało dokumentację nie znając ani placu budowy, ani też procesu budowlanego. Wskutek tego w licznych wypadkach wykonawca miał do czynienia z niewłaściwymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi, nie dostosowanymi np. do użytkowanego materiału. W takich wypadkach kierownikowi budowy nie wolno samowolnie poprawiać projektu, bowiem może się on wówczas narazić na dotkliwe konsekwencje materialne. Ponieważ jednak niedociągnięcia ze strony projektantów stawały się coraz liczniejsze, wprowadzenie obowiązkowego nadzoru okazało się konieczne.

Piece kręgowe mają przeważnie kształt eliptyczny i podzielone są na komory, w których przeprowadza się kolejno przepalanie i wybieranie cegły. Znacznie lepsze są piece tunelowe. W tym wypadku surówka wprowadzana jest na wózkach do tunelu pieca i pozostaje na nich przez cały proces podsuszenia, wypalania i chłodzenia. Z wylotu tunelu wyciągane są wózki z gotowym produktem.

Tak dużą podziałkę stosuje się oczywiście tylko przy rysowaniu poszczególnych fragmentów, zwłaszcza wykonywanych poza placem budowy (np. specjalnych okuć, krat), i to tylko wtedy, gdy nie można zastosować elementów znormalizowanych, znajdujących się w sprzedaży.

Dla całokształtu działalności inwestycyjnej istotne znaczenie ma ustalenie długości okresu trwania całego cyklu inwestycyjnego, obejmującego: opracowanie założeń, projektowanie, kosztorysowanie, budowę, rozruch i próbną eksploatację. Czas opracowywania założeń i sporządzania dokumentacji projektowo- -kosztorysowej jest równy niekiedy okresowi budowy. W wielu krajach występuje obecnie silna tendencja do precyzyjnego opracowywania założeń i projektu łącznie z kosztorysem oraz do ograniczania czasu budowy. Tendencja ta ma swoje ekono miczne uzasadnienie, bowiem przez skrócenie cyklu inwestycyjnego chroni się daną inwestycję w pewnym stopniu przed starzeniem się ekonomicznym (związanym z postępem technicznym). Przedłużenie cyklu — w szczególności na odcinku realizacji — przyczynia się zazwyczaj do przekroczenia kosztów i niedotrzymania terminów oddania obiektów do użytku.

Roboty przeprowadzane na jednym placu budowy lub w zakresie jednego obiektu mogą być zlecane przez inwestora dwóm lub nawet więcej wykonawcom z pominięciem generalnego wykonawcy. Przyjęcie takiego rozwiązania możliwe jest wtedy, gdy:

— granicznvch wielkości głównych wskaźników' techniczno- -ekonomicznych, kosztów przedsięwzięcia inwestycyjnego i poszczególnych zadań inwestycyjnych oraz zasad i wysokości udziału finansowego w inwestycjach wspólnych.

Jak widać z opisu, jest to strop, na który zużywa się duże ilości drewna, jest on również bardzo pracochłonny i z tych względów nie znajduje już dzisiaj zastosowania. Często jednak występuje konieczność remontowania takich stropów w starych budynkach.

Jak wynika z powyższych rozważań, produkcja budowlana różni się od przemysłowej, jest bardziej skomplikowana i nasuwa więcej trudności natury organizacyjnej. Zagadnienia organizacyjne odgrywają istotną rolę w budownictwie i w ekonomice budownictwa. Wprowadzenie nowoczesnych metod budowlanych, stanowiących wyraz nowej techniki, może nastąpić tylko pod warunkiem zastosowania właściwej, nowoczesnej organizacji produkcji. Dopiero wtedy bowiem można osiągnąć właściwą efektywność ekonomiczną nowej techniki, odpowiednio wysoką wydajność pracy i obniżenie kosztów własnych. Oczywiście, im większa budowa, tym sprawniejsza musi być organizacja. Znaczenie organizacji zwiększa się wraz ze wzrostem uprzemysłowienia i mechanizacji budownictwa. Rozszerza się bowiem wówczas krąg powiązań i w grę wchodzi już nie tylko organizacja danej budowy i przedsiębiorstwa, lecz w coraz wyższym stopniu również organizacja całego budownictwa, a także przemysłu materiałów budowlanych.

Zadaniem technologii materiałów budowlanych jest przede wszystkim badanie właściwości (fizycznych, chemicznych, użytkowych) tych materiałów pod kątem ich najlepszej przydatności do zastosowania w budownictwie. Wydawałoby się, że przy takim postawieniu sprawy technologia materiałów budowlanych nie musi obejmować zagadnień związanych z techniką ich wytwarzania, która powinna być rozpatrywana w ramach właściwych gałęzi techniki. Jednakże rozpatrując produkt trudno nie interesować się zupełnie sposobami jego wytwarzania. Dlatego też pewne wiadomości z zakresu techniki produkcji materiałów muszą wejść w skład wykładu o technologii.